III Filozofia Filmowo
X Olsztyńskie Dni Nauki i Sztuki
26-27 września 2012

Filozofia Filmowo to drugi po krakowskim festiwal filmu filozoficznego. Podstawowym założeniem, którym kierujemy się jako organizatorzy, jest zwrócenie uwagi na aktualność filozofii oraz jej kluczową rolę we współczesnym oglądzie świata. Wbrew powszechnemu stereotypowi, który filozofię pragnie zamknąć w hermetycznym świecie akademickiego teoretyzowania, pragniemy pokazać, że jest ona bliska każdemu człowiekowi, można uprawiać ją na różne sposoby i za pomocą rozmaitych środków wyrazu. Dlatego też ideą Filozofii Filmowo jest spotkanie dwóch, jak myślimy, nieodległych od siebie dziedzin, filozofii i filmu. W ten sposób pragniemy uwrażliwić na problemy jakich dotyka filozofia, a jednocześnie pokazać, że kino może uczyć i zachwycać, a nie tylko bawić. Chcemy odsłonić, że kino poruszone filozofią podejmuje refleksję nad samym sobą, pracę z formą, która może wyrazić przekaz filozoficznego traktatu czy eseju.

III edycja olsztyńskiego mini festiwalu filmu filozoficznego była wbrew dominującej modzie swojska, zapatrzona we Wschód, zarazem zdyła dwa sposoby życia, uprawiania filozofii i widzenia rzeczywistości. Poświęcono ją bowiem życiu i myśli Leszka Kołakowskiego i Slavoja Žižka, dwóch wybitnych słowiańskich filozofów o światowej sławie. Zgodnie z poprzednimi edycjami, zaprezentowano filmy, które nie były dotąd pokazywane w kinach czy DKF-ach Warmii i Mazur.

Film Marii Zmarcz-Koczanowicz Profesor. O Leszku Kołakowskim stanowi biograficzny portret jednego z najważniejszych polskich filozofów i historyków idei, cieszącego się wciąż uznaniem i sporą popularnością. W swej rzetelności pozwala on dostrzec źródło i ewolucję poglądów Leszka Kołakowskiego. Osobista wymowa filmu oraz unikatowość wykorzystanego materiału archiwalnego daje możliwość spojrzenia na L. Kołakowskiego jako człowieka, a nie pomnik, a także intelektualistę, którego postawa ideowa wymyka się, nazbyt często formułowanym, jednoznacznym ocenom.

Rozwinięciem obrazu M. Zmarcz-Koczanowicz były Mini wykłady o maxi sprawach, w których Kołakowski pokazał, że o sprawach trudnych można mówić językiem prostym i zrozumiałym, a banalnych – odwołując się do uczonych cytatów i teorii. Choć skupia on uwagę się na tym, co najważniejsze, to unika patosu i moralizatorstwa. Umożliwia odbiorcy, który nie wkroczył bądź opuścił mury uniwersytetu, by spojrzał inaczej na codzienność, skłania go do myślenia. Ponadto otwiera mu oczy na to, że stawiając pytania (dotyczące Boga, przyrody, zabobonów, śmiechu, świętych, terroryzmu, seksu, młodości, nic nie robienia, sumienia, długów, rekordów, przeszłości i przyszłości, zawiści, wroga i przyjaciela) oraz usiłując znaleźć na nie odpowiedzi, filozofuje. Innymi słowy, Mini wykłady o maxi sprawach są najprostszym z możliwych wprowadzeń do filozofii.

Drugim bohaterem III Filozofii Filmowo był współczesny, niezwykle kontrowersyjny, słoweński filozof Slavoj Žižek. Film, w reżyserii Astra Taylor, przybliżył sylwetkę jednego z głównych przedstawicieli szkoły lacanowskiej, którego wykłady gromadzą tłumy słuchaczy, książki przełożone na podstawowe języki europejskie uwielbia bohema intelektualna i środowiska alternatywne. Zapoznaje nie tylko ze szczególnym stylem wypowiedzi S. Žižka, który odbiega od akademickiej konwencji, ale również z pobudzającą wyobraźnię „przejażdżką” po myśli, która łączy odkrycia psychoanalizy z refleksją filozoficzną, krytyką ideologii i ekonomią polityczną. Myśli, która odnosi się do zjawisk kultury, literatury i filmu.

Nieszablonowość poglądów słoweńskiego filozofa podkreśla kolejny film festiwalu Z-boczona historia kina w reżyserii Sophie Fiennes, w którym Žižek dokonuje wiwisekcji najważniejszych dzieł współczesnej kinematografii. Analiza wybranych scen takich filmów jak Dyktator, Ptaki, Psychoza czy Matrix ma pokazać, że filmy mówią nam więcej niż nam się pozornie wydaje. Przewrotność filmu S. Fiennes polega na tym, że tym razem narratorem opowieści o historii dzieł filmowych nie jest krytyk filmowy, ale filozof.

Dodatkową atrakcją trzeciej edycji festiwalu Filozofia Filmowo był wykład Macieja Kropiwnickiego, dotyczący filozofii S. Žižka. M. Kropiwnicki jest kierownikiem Wydawnictwa Krytyki Politycznej, absolwentem filozofii (Uniwersytet Wrocławski) i psychoanalizy (Université Paris VIII Vincennes – Saint Denis). Tłumaczył nie tylko prace Žižka, ale i Jacquesa Ranciere’a, Mladena Dolara, Theodora W. Adorno, Alasdair MacIntyre’a. Publikował m.in. w „Kronosie”, „Er(r)go”, „Odrze”, „Le Monde diplomatique – edycja polska”.

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM 3. FILOZOFII FILMOWO
26.09.2012 /ŚRODA
11.00-12.00 Profesor. O Leszku Kołakowskim, Polska, 2005
12.20-13.40 Mini wykłady o maxi sprawach, Polska, 1996 (o Bogu, szacunku dla natury, zabobonach, śmiechu, świętych)

17.30-18.50 Žižek!, Stany Zjednoczone, 2005
19.00-20.00 Wykład Macieja Kropiwnickiego o filozofii Slavoja Žižka

27.09.2012 / CZWARTEK
11.00-12.20 Mini wykłady o maxi sprawach, Polska, 1996 (o terroryzmie, seksie, młodości, nic nie robieniu, sumieniu)
12.40-14.00 Mini wykłady o maxi sprawach, Polska, 1996 (o długach, rekordach, przeszłości i przyszłości, zawiści, wrogu i przyjacielu)

17.30-18.50 Z-Boczona historia kina, Holandia, Wielka Brytania, 2006, cz. 1
19.00-20.30 Z-Boczona historia kina, Holandia, Wielka Brytania, 2006, cz. 2

Organizatorzy:
dr Dorota Sepczyńska (Instytut Filozofii UWM)
dr Piotr Wasyluk (Instytut Filozofii UWM)

Strony Filozofii Filmowo:
http://filozofiafilmowo.blogspot.com
https://www.facebook.com/filozofiafilmowo

Zwiastun Filozofii Filmowo
https://www.youtube.com/watch?v=odlGofmBZIM#t=36
Teaser Filozofii Filmowo https://www.youtube.com/watch?v=tk_WPJwvdqc
Dżingiel Filozofii Filmowo https://www.youtube.com/watch?v=42emCWqmloc