I Filozofia Filmowo
Dzień filozoficzny podczas VIII Olsztyńskich Dni Nauki i Sztuki
23 września 2010

Od lat Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie uczestniczy w Olsztyńskich Dniach Nauki i Sztuki, przedsięwzięciu popularyzującym naukę, realizowanym corocznie we wrześniu. W 2010 roku oprócz tradycyjnej formy wykładów pracownicy IF zaproponowali minifest filmu filozoficznego. „Filozofię Filmowo” można nazwać „niezwykłym” wydarzeniem. Była to bowiem pierwsza filozoficzno-filmowa impreza zorganizowana w Olsztynie. Jej podstawowym celem było upowszechnianie filozofii i promocja sztuki filmowej. Organizatorzy (dr Dorota Sepczyńska i dr Piotr Wasyluk) wychodząc z założenia, iż filozofię można uprawiać na różne sposoby i za pomocą rozmaitych środków, zaproponowali spotkanie z nią na miarę współczesnej kultury. Zarazem starali się pokazać, że kino może uczyć i zachwycać, a nie tylko bawić. Dzień Filozoficzny był imprezą adresowaną do wszystkich, których hasłem jest You can thing.
Zamierzenie zostało zrealizowane. Okazało się, iż wielu Olsztyniaków, w różnym wieku, różnej płci, różnych profesji, obecnych studentek/ów UWM-u oraz absolwentek/ów, jest żywo zainteresowanych edukacją filozoficzną, procesem oddziaływania między filozofią i filmem, a także ambitnymi obrazami filmowymi, które nie są beztroską rozrywką, lecz tekstami kultury rozświetlającymi indywidualny byt, dającymi orientację w świecie i umożliwiającymi odnalezienie fundamentalnego sensu. (To ostatnie wyrażając językiem Karla Jaspersa).
Przechodząc do szczegółów nadmienić należy, iż słonecznego 23 września w samym sercu Olsztyna, na Starym Mieście, w kameralnym kinie „Awangarda” zaprezentowano trzy filmy Pawła Kuczyńskiego. Któż zacz? Kuczyński należy do grona nielicznych polskich twórców filmu filozoficznego, którzy bezpośrednio odwołują się do poglądów filozoficznych. (Bardzo nielicznego bowiem oprócz niego należałoby umieścić w tej grupie chyba tylko Jana Zamojskiego i Piotra Mielecha.) Do roli filmowca medytującego nad/i z filozofią przygotowywał się nader profesjonalnie, jest absolwentem Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego i Wydziału Reżyserii Łódzkiej Szkoły Filmowej oraz American Film Institute. Od 1981 roku pracuje przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych produkując, pisząc scenariusze i reżyserując filmy reklamowe, oświatowe, dokumentalne, fabularne oraz będące na pograniczu ostatnich dwóch konwencji. Obecnie pracuje nad obrazem o życiu i twórczości Zygmunta Baumana.
(Więcej informacji o reżyserze i jego filmach można uzyskać na domowej stronie i blogu Kuczyńskiego,
link do strony: http://www.directing.com,
link do bloga: http://deafearsmadness.blogspot.com

W kinie widzów przywitali aranżerzy imprezy i dyrektor Centrum Kultury Filmowej „Awangarda 2”, Konrad Lenkiewicz, który w zwięzły sposób przedstawił zgromadzonym widzom historię jednego z najstarszych działających do dziś kin w Polsce i na świecie. Na pokazie pierwszego filmu sala kinowa dosłownie „pękała w szwach”.

Ludzie przyciągnięci nie/sławą Fryderyka Nietzschego przed projekcją Light Denied wysłuchali opowieści dra Andrzeja Kucnera z Instytutu Filozofii UWM o życiu i głównych wątkach „myśli nieoswojonej” niemieckiego filozofa. Fabularno-dokumentalna opowieść Zatracone światło (2008, 64’, zwiastun: http://www.youtube.com/watch?v=1B0Jdd749W8) na tyle zadziwiła widzów, iż część z nich została po seansie, by podyskutować o obejrzanym dziele z dwójką organizatorów.

Kadr z Light Denied.

Kolejny obraz, pt. Philosopher's Paradise (2004, 52’, zwiastun), przyciągnął inną publiczność. Okazało się, że osobistym dokumentalnym filmem Raj filozofa zainteresowani byli nie uczniowie olsztyńskich liceów i gimnazjów, lecz starsza widownia, poszukująca informacji o Januszu Kuczyńskim, inicjatorze filozoficznej koncepcji uniwersalizmu.

Kadr z Philosopher's Paradise.

Ostatni pokaz, Phenomenology of Truth (2008, 29’, zwiastun) nie tylko rozbawił widzów, ale i dał klucz do interpretacji dzieł Kuczyńskiego. W krótkometrażowym komediodramacie Fenomenologia prawdy, spór o istotę prawdy (a właściwie filozofii) nie tyle został wpisany w zderzenie pomiędzy Tokyo a Warszawą, artystką a filozofem, kobietą a mężczyzną, ile w sprzeczność teorii i praktyki. Właściwie film jest rozważaniem nad wpływem poglądów filozoficznych, pretendujących do wiedzy o istocie rzeczywistości, na ludzkie zachowanie. Rzecz w tym, że filmów Kuczyńskiego traktujących o filozofii nie można uznać za sztampowe obrazy, są to raczej eseje posługujące się językiem filmu, w których filozofia „staje na ławie oskarżonych”. Wydaje się bowiem, że Kuczyński zajmuje w nich pozycję ironisty i sceptyka (czy „liberalnej ironistki”, jak powiedziałby Richard Rorty), który przed filozofią nie „pada na kolana”, lecz krytycznie stawia czoło wyrażanym w jej ramach przekonaniom, zachowując dystans wobec siebie, filozoficznych prawd pyta o jej wyjątkowość, aktualność i przekładalność na praktykę życia.

Organizatorzy szczególnie pragną podziękować Pawłowi Kuczyńskiemu i Konradowi Lenkiewiczowi. Bez ich zwykłej ludzkiej dobroci, będącej ponad logiką wolnego rynku, „Filozofia Filmowo” nie mogłaby zaistnieć. Są też zobowiązani olsztyńskim mediom za pomoc i wsparcie w nagłośnianiu imprezy. Słowa wdzięczności kierują w głównej mierze w stronę TVP Olsztyn i Polskiego Radia Olsztyn. Jednak przede wszystkim dziękują wszystkim widzom za tak liczne przybycie i życzliwość wobec filozofii i filmu jako sztuki. Wasza obecność świadczy o prostej prawdzie: Cogito ergo sum!

Strony Filozofii Filmowo:
http://filozofiafilmowo.blogspot.com
https://www.facebook.com/filozofiafilmowo

Zwiastun Filozofii Filmowo
https://www.youtube.com/watch?v=odlGofmBZIM#t=36
Teaser Filozofii Filmowo https://www.youtube.com/watch?v=tk_WPJwvdqc
Dżingiel Filozofii Filmowo https://www.youtube.com/watch?v=42emCWqmloc