KATEDRA HISTORII XIX-XX wieku

E-mail: witold.gieszczynski@uwm.edu.pl

https://orcid.org/0000-0001-5989-3569

Dyscyplina i specjalność naukowa:

• Historia - dzieje najnowsze.

Zainteresowania naukowo-badawcze:

• Historia Warmii i Mazur po 1945 roku;
• Dzieje społeczno-polityczne PRL.

PUBLIKACJE

Monografie

Echa Grudnia 1970 w województwie olsztyńskim w dokumentach organów bezpieczeństwa, wybór, wstęp i oprac. W. Gieszczyński, Olsztyn 2020, ss. 127.

„Solidarity” and the fall of the communist rule in Warmia and Mazury (1980-1989), Olsztyn 2016, ss. 225.

“Dla dobra Kościoła, Ojczyzny i bliźniego" : Klub Inteligencji Katolickiej - Warmiński Klub Katolików w Olsztynie (1980-2015), Olsztyn 2015, ss. 151.

Od narodzin „Solidarności” do Trzeciej Rzeczypospolitej. Przemiany społeczno-polityczne w województwie olsztyńskim (1980-1989), Olsztyn 2011, ss. 540.

Wierni Klio. 60 lat Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Olsztynie, Olsztyn 2008, ss.277, (współautorzy: J. Gancewski, A. Korytko).

Państwowy Urząd Repatriacyjny w osadnictwie na Warmii i Mazurach (1945-1950), Olsztyn 1999, ss. 171.

Rozdziały w monografiach

Wybory prezydenckie w 1990 roku (na przykładzie województwa olsztyńskiego), [w:] Warmia i Mazury w okresie przemian ustrojowych w Polsce (1989-1991). Wybrane zagadnienia 2, red. Witold Gieszczyński, Norbert Kasparek, Olsztyn 2024, s. 33-49.

Weryfikacja funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa w 1990 roku (na przykładzie województwa olsztyńskiego), [w:] Warmia i Mazury w okresie przemian ustrojowych w Polsce (1989-1991), red. nauk. W. Gieszczyński, N. Kasparek, Olsztyn 2022, s. 85-103.

Przesiedleńcy z ZSRS w punktach etapowych Państwowego Urzędu Repatriacyjnego na Warmii i Mazurach (1945-1947), [w:] Losy Polaków na Wschodzie XIX – XX w. Repatriacje, przesiedlenia i osadnictwo, pod red. nauk. J. Kity, W. Marciniaka, Łódź 2020, s. 175-186.

Zniszczenia wojenne w Polsce zachodniej i północnej (na przykładzie Okręgu Mazurskiego), [w:] Gospodarka PRL. Wybrane zagadnienia, red. nauk. W. Gieszczyński, Olsztyn 2018, s. 13-25.

Kilka uwag na temat przesiedleń Polaków z Wileńszczyzny na Warmię i Mazury w latach 1945-1947, [w:] Między Wilnem a Olsztynem. W siedemdziesiątą rocznicę  przybycia Polaków z Wileńszczyzny na Warmię i Mazury, (red.) P. Bojarski, A. Szmyt, Olsztyn 2016, s. 27-34.

Majątki ziemskie na Warmii i Mazurach pod sowiecką administracją wojskową (1945-1948), [w:] Między historią polityczną a historią społeczną. Księga Jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Andrzejowi Skrzypkowi w siedemdziesięciolecie urodzin, red. J. Gołota, Pułtusk-Olsztyn-Ostrołęka-Warszawa 2014, s. 287-303.

Tajny współpracownik Służby Bezpieczeństwa ps. „Maksym”. Refleksje na temat pewnego werbunku, [w:] Polska w XX wieku. W kręgu badań historycznych, politologicznych i prawnych. Księga pamiątkowa dedykowana śp. Profesorowi Tadeuszowi Kisielewskiemu, red. T. Kuczur, T. Wolsza, Bydgoszcz 2013, s. 283-299.

 Artykuły w czasopismach naukowych

Sytuacja społeczno-polityczna w województwie olsztyńskim w świetle sprawozdań Wydziału Studiów i Analiz Służby Bezpieczeństwa Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Olsztynie (1989-1990), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2023, nr 2(321), s. 324-357.

Obchody 70. rocznicy urodzin Józefa Stalina w grudniu 1949 roku (na przykładzie województwa olsztyńskiego), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2019, nr 3, s. 567-590.

Kryzys aparatu bezpieczeństwa w latach 1954-1956 (na przykładzie województwa olsztyńskiego), „Echa Przeszłości” 2017, t. XVIII, s. 301-318.

Echa Czerwca 1976 roku na Warmii i Mazurach w świetle materiałów KW PZPR w Olsztynie, „Echa Przeszłości”, 2014, t. XV, s. 245-300.

Armia sowiecka  na Warmii i Mazurach w latach 1945-1948. Szkic do monografii, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego im. Adama Chętnika”, 2013, t. XXVII, s. 59-75.

Human Migration on the Territory of the Former East Prussia After the Second World War, „Echa Przeszłości", 2011, t. XII, s. 189-200.

Migrace obyvatelstva v oblasti bývalého Východniho Pruska 1945-1950, „Sbornik praci Pedagogicke fakulty Masarykovy univerzity. Řada společenských vĕd”, č. 23, Brno 2009, s. 121-128.

Gewalttaten, Zerstörungen und Verwüstungen von Hab und Gut durch die Rote Armee im ehemaligen Ostpreuβe nach dem Zweiten Waltkrieg, „Zeitschrift für Ostmitteleuropa-Forschung“, nr 56/1, Herder-Institut Marburg 2007, s. 115-129, (współautor: J. Gancewski).

Żydzi na Warmii i Mazurach po II wojnie światowej. Zarys zagadnienia, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2006, nr 10, s. 231-243, (współautor: R. Gieszczyńska).

Protesty studenckie w Olsztynie w 1981 roku, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 2(4), s.213-226.

Redakcje monografii wieloautorskich

Warmia i Mazury w okresie przemian ustrojowych w Polsce (1989-1991). Wybrane zagadnienia 2, Olsztyn 2024, ss. 137.(współred. N. Kasparek)

Warmia i Mazury w okresie przemian ustrojowych w Polsce (1989-1991). Wybrane zagadnienia, Olsztyn 2022, ss. 248. (współred. N. Kasparek)

Wielkie wojny w Prusach. XIII-XX wiek, Dąbrówno-Olsztyn 2021, ss. 590(współred. N. Kasparek, J. Maroń)

Gospodarka PRL. Wybrane zagadnienia, Olsztyn 2018, ss. 406.

Historia i pamięć. Studia z dziejów XX wieku, Olsztyn 2011, ss. 540. (współred. W.B. Łach, K. Sacewicz)

Wysiedlać czy repolonizować? Dylematy polskiej polityki wobec Warmiaków i Mazurów po 1945 roku, Olsztyn 2001, ss. 164, (współred. nauk.: T. Filipkowski).

UDZIAŁ W KONFERENCJACH, SEMINARIACH

Pierwsze powszechne wybory prezydenckie w III RP – próba refleksji, [w:] Otwarte seminarium naukowe pt. Wokół wydarzeń roku 1989. Historia czy polityka?, organizatorzy: Archiwum Państwowe w Olsztynie, Instytut Historii UWM. Katedra Historii Polski [Olsztyn 12 VI 2024 r.]

Ppor. rez. WP Paweł Aleksandrowicz, inż. leśnik - ofiara zbrodni katyńskiej, [w:] Ogólnopolska konferencja naukowa pt. Za wolną Polskę. Martyrologia żołnierzy i funkcjonariuszy polskich służb mundurowych w czasie II wojny światowej, organizatorzy: Akademia Policji w Szczytnie, Wydział Edukacji Historycznej Gabinet Komendanta Głównego Policji [Szczytno 11 VI 2024 r.]

Refleksje na temat tajnego sprawozdania Komisji Biura Politycznego KC PZPR, tzw. Komisji Kruczka, [w:] Sympozjum dyskusyjne nt. publikacji pt. Kryzys grudniowy 1970 r. w świetle dokumentów i materiałów Komisji Władysława i relacji ludzi obozu władzy, organizatorzy: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW, Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Fundacja Archiwum Dokumentacji Historycznej PRL [Warszawa 29 XI 2021 r.]

Ekspatriacja ludności polskiej z Wileńszczyzny na Warmię i Mazury po 1945 roku, [w:] Konferencja pt.  Zaścianek Kresowy w Olsztynku jako trwały element wzmocnienia tożsamości i indywidualności kulturowej regionu, organizatorzy: Instytut Historii UWM, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Towarzystwo Przyjaciół Wilna i Ziemi Wileńskiej, Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej w Olsztynie, Warmińsko-Mazurska Koalicja Kresowian [Olsztyn 29 XI 2019 r.]

Olsztyńskie w przededniu wyborów parlamentarnych 1989 roku, [w:] Konferencja naukowa pt. Rok ostatni. 1989 w województwie olsztyńskim, organizatorzy: Instytut Pamięci Narodowej. Delegatura w Olsztynie, Archiwum Państwowe w Olsztynie [Olsztyn 21 XI 2019 r.]

Przesiedleńcy z ziem wschodnich w punktach etapowych Państwowego Urzędu Repatriacyjnego na Warmii i Mazurach (1945-1947), Konferencja naukowa pt. Losy Polaków na Wschodzie XIX-XXI w. Spotkanie drugie: Przesiedlenia, przemieszczenia, przyjazdy, powroty i ucieczki, Instytut Historii Uniwersytet Łódzki. [Łódź 14-15 XI 2019 r.]

Olsztyńskie w przededniu wyborów parlamentarnych 1989 roku, Konferencja naukowa pt. Rok ostatni. 1989 w województwie olsztyńskim, Instytut Pamięci Narodowej. Delegatura w Olsztynie, Archiwum Państwowe w Olsztynie. [Olsztyn 21 XI 2019 r.]

Zniszczenia wojenne na ziemiach zachodnich i północnych Polski ze szczególnym uwzględnieniem Okręgu Mazurskiego, Ogólnopolska konferencja naukowa pt. Gospodarka w PRL, Olsztyn, organizatorzy: Wydział Humanistyczny UWM, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych UWM, Ośrodek Badań nad PRL, Archiwum Państwowe w Olsztynie [Olsztyn 8-9 XII 2016 r.]

Repatriacja, ekspatriacja czy wypędzenie? Kilka uwag na temat przesiedleń Polaków z Wileńszczyzny na Warmię i Mazury w latach 1945-1947, Konferencja naukowa pt. Siedemdziesięciolecie przybycia Polaków z Wileńszczyzny na Warmię i Mazury, Olsztyn, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie, Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej w Olsztynie. [Olsztyn 18 XI 2015 r.]

Społeczno-polityczne konsekwencje wyborów czerwcowych 1989 roku, Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Czerwiec ’89 po 25 latach, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku – Delegatura w Olsztynie, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie. [Olsztyn 28 maja 2014 r.]

Strajk w Olsztyńskich Zakładach Graficznych w 1981 roku (na lamach „Gazety Olsztyńskiej”), Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Podziemna prasa w PRL., Instytut Pamięci Narodowej. Delegatura w Olsztynie, Biblioteka Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. [Olsztyn 3-5 listopada 2010 r.]

Działalność dydaktyczna

Historia Polski XX wieku;

Historia powszechna XX wieku;

Historia społeczno-gospodarcza PRL;

Przemiany społeczne i kulturowe w XX wieku;

Transformacja polityczno-ustrojowa wybranych państw świata;

Polityka zagraniczna Polski;

Seminarium magisterskie oraz licencjackie.

 WSPÓŁPRACA Z ORGANIZACJAMI, STOWARZYSZENIAMI I TOWARZYSTWAMI NAUKOWYMI

Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie;

Polskie Towarzystwo Historyczne.

NAGRODY, ODZNACZENIA, WYRÓŻNIENIA

Nagroda Rektora UWM w Olsztynie za opublikowanie przez Wydawnictwo Uniwersyteckie w latach 2011-2012 najlepszej książki w dziedzinie historia. [2013 r.]