Projekty realizowane na Wydziale Humanistycznym:

1. Projekt: Listy Bogusława Radziwiłła do elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma z lat 1657-1669

Nr projektu: 11H 18 0165 86

Kwota dofinansowania: 785 495,00 zł

Kierownik: dr hab. Sławomir Augusiewicz, prof. UWM

Okres realizacji: 05.12.2018 – 04.12.2024 (72 miesiące)

Streszczenie:

Celem projektu jest zgromadzenie i przygotowanie do krytycznej edycji listów Bogusława Radziwiłła do elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma. Przy rosnącym zainteresowaniu biografią księcia widoczny jest brak związanych z nim publikacji źródłowych, w tym korespondencji, których niewielki stosunkowo wybór publikowali tylko Bernard Kalicki, Edward Kotłubaj, Krystyn Matwijowski i Tadeusz Wasilewski.

Utrudniony dostęp do archiwum królewieckiego (po II wojnie światowej początkowo w Getyndze, potem w Berlinie) i berlińskiego, sprawiły, że materiały związane ze sprawowaniem przezeń po 1657 roku urzędu namiestnikowskiego w Prusach Książęcych były w Polsce mało znane i praktycznie niewykorzystane. Na ich znaczenie zwrócili uwagę Tadeusz Grygier i Wanda Korycka, publikując nieznane korespondencje księcia z innymi urzędnikami pruskimi, której fragmenty zachowały się w przechowywanych w AP w Olsztynie szczątków archiwów podworskich.

Niezaprzeczalna jest wartość merytoryczna tych materiałów, ale również jej znaczenie jako spuścizny narodowej, ważnej również z punktu widzenia historii regionu. Podstawowym zadaniem badawczym jest przeprowadzenie kwerendy w Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kuturbesitz w Berlinie, w Riksarkivet w Sztokholmie oraz w Nacyjanalnym Gistarycznym Archiu Biełarusi w Mińsku (z powodu sytuacji politycznej wyjazd na Białoruś nie jest obecnie możliwy, ale udało się pozyskać drogą korespondencyjna kopie cyfrowe najważniejszych jednostek zawierających korespondencje Radziwiłłów), w celu zgromadzenia oryginałów (w tym także autografów w języku niemieckim) i kopii listów Bogusława Radziwiłła do Fryderyka Wilhelma. Drugim etapem będzie przygotowanie krytycznej edycji, w miarę możliwości przede wszystkim na podstawie oryginałów, opracowanie indeksów i wstępu.

2. Projekt: Źródła do dziejów Czapskich w XVIII wieku. Egodokumenty członków rodziny wojewody pomorskiego Piotra Jana (1685–1736) – opracowanie filologiczno-historyczne i edycja

Nr projektu: 0343/NPRH9/H11/88/2021

Kwota dofinansowania: 723 814,00 zł

Kierownik: dr hab. Iwona Maciejewska, prof. UWM

Wykonawcy: prof. dr hab. Jerzy Dygdała, dr hab. Magdalena Majdak, dr Katarzyna Zawilska, dr Sabina Kowalczyk, dr Mikołaj Tomaszewski, dr Bartłomiej Łyczak 

Okres realizacji: 60 miesięcy (od 10.02.2022 roku)

Cel: wszechstronna analiza filologiczna i historyczna dokumentów osobistych (listów oraz diariusza) członków rodu Czapskich (którzy w XVIII wieku awansowali do elity prowincji pruskiej), a następnie udostępnienie ich w postaci edycji.

Realizacja projektu umożliwi:

a) dopełnienie obrazu epistolografii kobiecej XVIII wieku i wskazanie, na ile odpowiada ona utrwalonym regułom korespondencji, a na ile ma charakter odrębny, wynikający m.in. z tego, że kobiety nie uczestniczyły w wypracowanym przez kolegia szlacheckie modelu edukacji. Analiza listów synów wojewody pomorskiego pozwoli na skonfrontowanie epistolografii tworzonej przez dwie płcie odgrywające inne role w społeczeństwie;

b) scharakteryzowanie konwencji panegirycznej obecnej w dawnej epistolografii znacząco wpływającej na sposób przekazywania treści;

c) dopełnienie wyekscerpowanym materiałem językowym bazy Elektronicznego słownika polszczyzny XVII i XVIII wieku;

4) scharakteryzowanie diariusza Tomasza Czapskiego na tle przemian zachodzących w I połowie XVIII stulecia w piśmiennictwie autobiograficznym;

5) scharakteryzowanie zróżnicowanej działalności członków rodziny Jana Piotra Czapskiego, którzy angażowali się m.in. w spór o tron między Stanisławem Leszczyńskim a Augustem III , ale byli także aktywni na polu mecenatu artystycznego (Tomasz, Paweł Tadeusz), nie tylko rozwijając prywatne kolecje dzieł sztuki i numizmatów, ale także fundując dzieła do wnętrz sakralnych.

3. Projekt: Interaktywny Atlas statystyczno-demograficzny Królestwa Polskiego

Nr projektu: 11H 18 0410 86

Kwota dofinansowania: 1 396 190,00 zł

Kierownik: dr hab. Krzysztof Narojczyk, prof. UWM

Okres realizacji: 20.12.2018 – 19.12.2023

Streszczenie:

Zasadniczym celem projektu jest opracowanie i udostępnienie, w formie aplikacji bazodanowej i interaktywnego atlasu elektronicznego, podstawowego korpusu źródeł do badań nad demografią i dziejami społeczno-ekonomicznymi Królestwa Polskiego. W trakcie prac powstanie także zestawienie, możliwie pełnej, bibliografii źródeł o charakterze statystycznym i demograficznym odnoszących się do Królestwa Polskiego wraz z ich krytyczna analizą.

Dane statystyczno-demograficzne dotyczące Królestwa Polskiego dostępne są, poza nielicznymi wyjątkami, głównie w postaci analogowej. Mają one najczęściej charakter pojedynczych, niepowiązanych ze sobą publikacji wydawanych zarówno przez instytucje oficjalne, jak i indywidualnych badaczy. Rozmaita jest ich wartość naukowa i metodologia tworzenia. Z tego względu wykorzystywanie tego rodzaju materiałów w badaniach nad procesami społeczno-ekonomicznym i demograficznymi, zwłaszcza w ujęciu dynamicznym i regionalnym, napotykało dotychczas wiele problemów.

Konwersja danych analogowych do postaci elektronicznej bazy danych umożliwi integrację i standaryzację dużych zasobów informacji o charakterze demograficznym i statystycznym. Uwzględnienie w nich atrybutu geograficznego i powiązanie go z cyfrową mapą stworzy dodatkowe możliwości analiz statystyczno-przestrzennych i bezpośredniej wizualizacji wyników w postaci map i diagramów tematycznych generowanych na żądanie (maps on demand). W efekcie powstanie nowa, innowacyjna platforma badawcza ułatwiająca w przyszłości ewentualne syntezy różnego rodzaju zjawisk i procesów historycznych zachodzących w granicach Królestwa Polskiego. Z kolei możliwość wyekstrahowania i wizualizacji przestrzennej danych z dowolnego obszaru (lub grupy obszarów) pozwoli na prowadzenie pogłębionych badań o charakterze regionalnym oraz badań i analiz porównawczych o charakterze międzyregionalnym.